Wady serca to anomalie w budowie serca dotyczące:
- nieprawidłowości pozycji serca w klatce piersiowej
- nieprawidłowości w czynności zastawek
- nieprawidłowości połączeń między jamami serca, naczyniami tętniczymi lub między jamami serca i naczyniami
- nieprawidłowości drogi i kierunku przepływu krwi w sercu
Wady serca dzielimy na:
- wrodzone – w okresie życia płodowego
- nabyte – po urodzeniu dziecka i w okresie dorosłym
- odosobnione – jeden rodzaj wady
- skojarzone – więcej niż dwie wady
- organiczne – w wyniku zmian zwyrodnieniowych, zwapnień i zwłóknień na zastawkach
- nieorganiczne – zaburzenia czynności zastawek
Zazwyczaj objawy kliniczne narastają powoli – wady przewlekłe, ale czasem nasilają się nagle – w wyniku np. urazu komunikacyjnego, stanu zapalnego (zapalenie wsierdzia) czy też ostre niedomykalności zastawki w wyniku zawału serca.
Są też wady serca o podłożu genetycznym, w wyniku zastosowanego promieniowania radioaktywnego, stosowania leków teratogennych, stanów zapalnych u ciężarnych.
W ciągu kilkudziesięciu lat zmienił się profil epidemiologiczny wad – tzn. zmniejszyła się ilość wad poreumatycznych (które dominowały w okresie powojennym) – zostały wyoperowane, a zwiększa się ilość wad o podłożu zwyrodnieniowym.
Najczęściej występującą wadą serca jest : stenoza (zwężenie) zastawki aortalnej oraz niedomykalność zastawki mitralnej. Stenoza zastawki aortalnej narasta ze starzeniem się organizmu – ulega zwyrodnieniu, zwapnieniu, zwłóknieniu co stopniowo coraz bardziej mniejsza przepływ przez zastawkę dając różne dolegliwości i konsekwencje hemodynamiczne.
Diagnostyka:
- ECHO serca – nazwane ”złotym standardem” w diagnostyce w tym ECHO przełykowe,
- EKG, RTG klatki piersiowej rozstrzygające o wielu patologiach,
- MR – rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa,
- cewnikowanie serca
Objawy:
- duszność wysiłkowa i w cięższym stanie – spoczynkowa, nocna
- uczucie kołatania serca, które może być objawem towarzyszącym wadzie zaburzeń rytmu
- bóle w klatce piersiowej – również jako wynik niedokrwienia mięśnia
- obrzęki
- zawroty głowy, omdlenia, utrata przytomności
Oczywiście objawy mogą wystąpić i są zależne od rodzaju i stopnia nasilenia wady.
Leczenie:
Operacyjne
- radykalne z wszczepieniem protezy zastawkowej mechanicznej lub biologicznej, korekta nieprawidłowych połączeń w sercu naczyniowych lub między jamami serca – otworów,
- u chorych obciążonych – operacje oszczędzające, małoinwazyjne, przezskórne np. przezkoniuszkowe wszczepienie zastawki aortalnej TAVI.